Καρκίνος μαστού στην εγκυμοσύνη η αλλιώς pregnancy associated breast cancer (PABC) είναι η κακοήθεια που διαγιγνώσκεται στον μαστό της γυναίκας κατά τη διάρκεια της κύησης της καθώς και κατά την διάρκεια που η γυναίκα θηλάζει στην περίοδο της γαλουχίας της, δηλαδή μπορεί να εμφανιστεί δε και 1 χρόνο μετά την περάτωση του τοκετού.
Η συχνότητα του καρκίνου μαστού στην εγκυμοσύνη είναι 1 στις 3000 εγκυμοσύνες. Είναι η δεύτερη συχνότερη κακοήθεια κατά την εγκυμοσύνη (μετά το κακοήθες μελάνωμα). Η μέση ηλικία στην οποία εμφανίζεται η κακοήθεια του μαστού στην εγκυμοσύνη είναι τα 33 χρόνια. Παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη του είναι η αύξηση του μέσου όρου της ηλικίας της μητέρας, η παχυσαρκία, η παρουσία οικογενειακού ιστορικού καρκίνου μαστού, η χρήση ορμονικών σκευασμάτων.
Διάγνωση
Η πλήρης και επιμελής εξέταση των μαστών από την πρώτη μόλις μαιευτική επίσκεψη είναι απολύτως επιτακτική απαραίτητη, γιατί είναι δυνατό να διαγνωσθεί ο ύποπτος όγκος κατά την ψηλάφηση από τον κλινικό γιατρό.
Επίσης η μαστολογική εκτίμηση είναι επιβεβλημένη πριν από κάθε προσπάθεια κυοφορίας και εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η διάγνωση του καρκίνου μαστού κατά την εγκυμοσύνη είναι δύσκολη. Η φυσιολογική διόγκωση και υπερτροφία του μαζικού αδένα κατά τη διάρκεια της κύησης κάνει τη διάγνωση δυσκολότερη και καθιστά επιτακτική τη χρήση υπερηχογράφου για να αποσαφηνιστεί ο καλοήθης ή μη χαρακτήρας μιας βλάβης. Η ψηφιακή μαστογραφία με ή χωρίς ακτινοπροστασία της κοιλίας δεν αντενδείκνυται στην εγκυμοσύνη. Ύποπτες για κακοήθεια μάζες πρέπει να υποβάλλονται σε βιοψία.
Δυστυχώς, πολλές γυναίκες με καρκίνο μαστού στην εγκυμοσύνη εμφανίζονται σε προχωρημένο στάδιο νόσου (ΙΙ-ΙV).
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι βασικό και απαραίτητο να μην καθυστερήσει. Αν η γυναίκα είναι τελειόμηνη, θα πρέπει να προχωρήσει σε τοκετό προ της αντιμετώπισης της νόσου. Αν όμως απέχει χρονικά από τον τοκετό, πρέπει να ξεκινήσει αγωγή.
Το χειρουργείο αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή. Η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή ή και η επέμβαση διατήρησης του μαστού, μπορούν να πραγματοποιηθούν με ασφάλεια σε όλα τα τρίμηνα της κύησης.
Σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για συστηματική νόσο, η χημειοθεραπεία μπορεί να ωφελήσει. Η χημειοθεραπεία αντενδείκνυται στο πρώτο τρίμηνο λόγω κινδύνου τερατογένεσης και αποβολής, ενώ είναι ασφαλής στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
Η χημειοθεραπεία δεν πρέπει να γίνεται μετά την 35η εβδομάδα κύησης, γιατί αν ο τοκετός συμβεί μέσα σε διάστημα 3 εβδομάδων από την τελευταία δόση χημειοθεραπείας, μπορεί να οδηγήσει σε καταστολή του μυελού των οστών και παγκυτοπενία, παράγοντας ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε μητρική, νεογνική λοίμωξη, σήψη και επιλόχειο αιμορραγία.
Η ταμοξιφαίνη απαγορεύεται γιατί σχετίζεται με αυτόματες αποβολές, υπολειπόμενη ανάπτυξη, πρόωρο τοκετό και γενετικές ανωμαλίες. Η χρήση της τρανστουζουμάμπης αντενδείκνυται λόγω πρόκλησης ανυδραμνίου-μειωμένης ποσότητας αμνιακού υγρού.
Ο καρκίνος του μαστού στην κύηση πρέπει να αντιμετωπιστεί πολυπαραγοντικά από σύνθετη ομάδα εξειδικευμένων ιατρών (μαστολόγο, ογκολόγο, παθολογοανατόμο, ακτινοθεραπευτή, ψυχολόγο, νεογνολόγο), οι οποίοι σε συνεργασία με τον μαιευτήρα-γυναικολόγο θα λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις για την προστασία της υγείας τής μητέρας και του εμβρύου της. Η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού κατά την κύηση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και είναι καλή για τις περιπτώσεις που διαγνωστούν σε αρχικό στάδιο. Γενικά η εμφάνιση καρκίνου μαστού κατά την κύηση δεν έχει αρνητική επίδραση στην επιβίωση.
Θηλασμός και καρκίνος μαστού
Ο θηλασμός από τον υγιή μαστό πρέπει να ενθαρρύνεται. Ο διατηρημένος μαστός, επειδή έχει υποστεί ακτινοθεραπεία δεν παράγει γάλα. Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας απαγορεύεται ο θηλασμός.
Τεκνοποίηση μετά από καρκίνο μαστού
Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αναστολή της λειτουργίας των ωοθηκών και πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ειδικά σε γυναίκες άνω των 30 ετών. Η γυναίκα η οποία έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία λόγω καρκίνου μαστού πρέπει να αναμένει 2 χρόνια χωρίς εμφάνιση-υποτροπή της νόσου για να προχωρήσει σε προσπάθειες γονιμοποίησης εφόσον της το επιτρέπουν οι ωοθηκικές εφεδρείες.
Συντάκτης: Παναγιώτης Πεϊτσίδης, Μαιευτήρας Χειρούργος Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εξειδικευμένος σε Μαιευτικό και Γυναικολογικό Υπερηχογράφημα, Μέλος της Ιατρικής Ομάδας του ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
