Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του Σακχαρώδους Διαβήτη (ΣΔ) και της λοίμωξης από τον ιό SARS-Cov-2 που προκαλεί την νόσο COVID-19. Από τη μια πλευρά ο ΣΔ και η υπεργλυκαιμία οδηγούν σε:
◊ ανεπαρκή έλεγχο του πολλαπλασιασμού του ιού,
◊ παρατεταμένη φλεγμονώδη αντίδραση και
◊ μεγαλύτερο κίνδυνο για επιπλοκές.
Από την άλλη πλευρά ο ιός αυξάνει την υπεργλυκαιμία. Έτσι λοιπόν δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
1) ΠΩΣ Ο ΣΔ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ COVID-19
Είναι γνωστό πως τα άτομα με ΣΔ διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για διάφορες οξείες και χρόνιες λοιμώξεις σε σύγκριση με τα μη διαβητικά άτομα. Κατά την διάρκεια προηγούμενων πανδημιών όπως την πανδημία SARS το 2003 (από τον κορονοϊό SARS-Cov), την πανδημία της γρίπης το 2009 (από τον ιό της γρίπης Η1Ν1 ), το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής το 2012 (από τον κορονοϊό MERS-Cov), είχε παρατηρηθεί πως το ποσοστό εισαγωγής στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) και η θνησιμότητα των διαβητικών ασθενών ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτή των μη διαβητικών ασθενών.
ΑΙΤΙΕΣ
- Αυξημένη ευαισθησία στη διείσδυση παθογόνων οργανισμών λόγω συνθηκών υπερφλεγμονής, εξαιτίας της υπερέκκρισης φλεγμονωδών ουσιών (κυτταροκινών)
- Μείωση της ανοσολογικής απόκρισης λόγω μειωμένης λειτουργικότητας και ποσότητας των Τ λεμφοκυττάρων.
- Ελαττωμένη ή καθυστερημένη κάθαρση του ιικού φορτίου. Ο διαβήτης αποδυναμώνει τον έλεγχο και την κάθαρση των παθογόνων λόγω της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Πνευμονική βλάβη. Πληθώρα στοιχείων δείχνουν ότι ο διαβήτης σχετίζεται με φυσιολογικές και δομικές ανωμαλίες στους πνευμονικούς ιστούς με αποτέλεσμα την εξασθένηση της πνευμονικής λειτουργίας.
- Συνοσηρότητες που σχετίζονται με το διαβήτη και δυσχεραίνουν την ανταπόκριση του οργανισμού στη λοίμωξη:
- Παχυσαρκία
- Υπέρταση
- Στεφανιαία νόσος
- Χρόνια νεφρική νόσος
Επιδεινώνουν περαιτέρω την πρόγνωση της Covid-19.
Οι μέχρι σήμερα μελέτες δεν έχουν πειστικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι οι ασθενείς με διαβήτη έχουν αυξημένη ευαισθησία στο να μολυνθούν με SARS-Cov-2, έχουν δείξει όμως ότι ο ΣΔ τύπου Ι και ο ΣΔ τύπου ΙΙ αποτελούν ανεξαρτήτου παράγοντες που συνδέονται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα από την Covid-19.
2) ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ COVID-19 ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ
α ) Ο ιός SARS-Cov-2 προδιαθέτει σε υπεργλυκαιμία.
Ο ιός χρησιμοποιεί το ανθρώπινο ένζυμο μετατροπής της αγγειοτενσίνης ΙΙ (ACE 2) ως υποδοχέα για την είσοδο του στα κύτταρα. Η έκφραση του ACE 2 έχει βρεθεί σε πολλά όργανα, συμπεριλαμβανομένου και του παγκρέατος. Με αυτό τον τρόπο ο ιός προκαλεί βλάβη στα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Ο ιός λοιπόν εμποδίζει την έκφραση της ινσουλίνης και αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη.
β ) Θεραπεία για τον Covid-19.
Τα περισσότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται δεν αλληλοεπιδρούν με το διαβήτη, αντίθετα πολλές φορές έχουν ευεργετική δράση στη ρύθμιση της γλυκαιμίας. Εξαίρεση αποτελούν τα κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη) τα οποία αυξάνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και κατά συνέπεια την γλυκόζη στο αίμα. Γι’ αυτό το λόγο αποφεύγεται η χορήγηση τους στους διαβητικούς, αλλά κάποιες φορές χρησιμοποιούνται ακόμα και σε αυτούς για την αμιγή αντιφλεγμονώδη δράση που έχουν.
γ ) Επίδραση του lockdown στη ρύθμιση του διαβήτη.
Κατά τη διάρκεια του lockdown παρατηρήθηκε μια αύξηση στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HBA1C) και επιδείνωση της ρύθμισης του διαβήτη διότι οδήγησε σε:
- Αύξηση του σωματικού βάρους και της κατανάλωσης γλυκών
- Μείωση της φυσικής δραστηριότητας
- Λιγότερες επισκέψεις σε ιατρούς
- Λιγότερες εξετάσεις.
Η πολύπλοκη λοιπόν αλληλεπίδραση μεταξύ της Covid-19 και του ΣΔ θέτει σε υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσου και θνησιμότητας. Θα πρέπει λοιπόν τα άτομα να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά λαμβάνοντας όλα τα μέτρα προστασίας από τον ιό και τηρώντας ένα σωστό γλυκαιμικό έλεγχο εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας.
Επισήμανση: αυτή τη στιγμή τα δεδομένα που αφορούν στη λοίμωξη από SARS-Cov-2 εξελίσσονται και τα συμπεράσματα που αναφέρονται πιο πάνω ενδέχεται να αλλάξουν αργότερα.
Μπούζα Κυριακή, Ιατρός Βιοπαθολόγος M.D.
Μέλος της Ιατρικής Ομάδας του ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
